توضیحات مهم استاد زلزله شناسی درباره زلزله بامداد جوادآباد، گسل پیشوا چه سابقه ای دارد؟
به گزارش وبلاگ شماره 3443، 43 دقیقه بامداد 12 مرداد زلزله ای جوادآباد استان تهران را لرزاند.
ایرن مهرگان: بامداد امروز، 12 مرداد 1402 زلزله ای به قدرت 3.5 ریشتر جوادآباد از توابع بخش جوادآباد شهرستان ورامین در استان تهران را لرزاند.
درهمین باره مهدی زارع، زلزله شناس و استاد پژوهشگاه زلزله شناسی به وبلاگ شماره 3443 می گوید: این زلزله در پهنه گسل پیشوا و در نزدیکی کانون زلزله های 22 و 23 مرداد 94 در محدوده جوادآباد ورامین رخ داد.
او با بیان اینکه نزدیکی به تهران موجب توجه بیشتر به این زلزله ها شد، ادامه می دهد: نزدیکی 4.1 زلزله به تهران (64 کیلومتری جنوب شرق تهران) و قرار داشتن کانون زلزله در منطقه ورامین و بعلاوه تشکیل یک خوشه لرزه ای cluster روی گسل پیشوا می تواند مقدمه رخداد مهمتری روی همین گسل باشد.
جمعیت جواد آباد 30 هزار نفر؛ شهرستان ورامین حدود 600 هزار نفر و در چهار شهرستان ورامین، قرچک، پیشوا و پاکدشت حدود یک میلیون و پانصد هزارنفر برآورد می گردد.
زارع با اشاره به اینکه زلزله ای با بزرگای حداکثر توان لرزه زایی گسل پیشوا حدود 6 تا 6.5 ممکن است، ادامه می دهد: گسل پیشوا ورامین با رخداد زمین لرزه 1384 میلادی، حدود 700 سال پیش در ورامین و ری شناخته می گردد. اینکه در سده های گذشته زلزله مهمی روی آن رخ نداده ، بیشتر مایه نگرانی است. گسل پیشوا اکنون از یک کیلومتری مسجد جامع تاریخی ورامین عبور می نماید که موجب اولین تخریب این مسجد در زلزله تاریخی 1384 میلادی شده است.
فرونشست بلای جان گسل ها؟
با شروع آبگیری سد ماملو در سال 1385 و بهره برداری از سد در سال 1389 تحلیل افت پیزومترهای محدوده دشت ورامین و توسعه تعداد و عمق چاه های عمیق در دشت، تغییر در رژیم جریان آب زیرزمینی و کم شدن حجم آبخوان واضح است.
استاد پژوهشگاه زلزله شناسی با بیان این موضوع ادامه می دهد: بعد از احداث سد ماملو اندازه افت سطح آب زیرزمینی افزایش و به مرور زمان تراز سطح ایستابی نیز با کاهش روبرو شده است.
او می گوید: نواحی ای که دچار اندازه تخلیه آب و افت بیشتری در طول دوره آماری بود منطبق بر منطقه ها دارای نشست بیشتر در نقشه های فرونشست زمین هستند. این جذب متقاضیان آب به فشار بیشتر به آب های زیرزمینی می انجامد و به تدریج با حذف سفره آب زیرزمینی تعادل تنش روی گسل های منطقه نیز بیشتر بهم می ریزد. به این ترتیب می توان انتظار داشت تا گسل های منطقه تغییرات تنش و احتمالا تحریک بیشتر در جهت لرزه خیزی و چکانش رخداد زمین لرزه های میانه و احتمالا شدید را تجربه خواهند کرد.
به گفته زارع بر اساس برآوود آب منطقه ای در سال 98، حدود 3 هزار و 200 حلقه چاه در دشت ورامین وجود دارد. از این تعداد، 1760 حلقه مجاز و مابقی غیرمجاز هستند کل چاه های مجاز دشت ورامین را یک هزار و 694 حلقه با تخلیه 460.4 میلیون متر معکب در سال هستند.اندازه ورودی منابع آب از محل بارش نزولات جوی، آب های زیرزمینی و بازگشت آب در دشت ورامین 379 میلیون مترمکعب است و مجموع برداشت آب 460 میلیون متر مکعب است که این امر نشان از کسری 81 میلیون مترمکعبی آبخوان در سال دارد.
این استاد زلزله شناسی ادامه می دهد: سالانه با یک متر و 30 سانتی متر افت سطح آب زیرزمینی و 16 سانتی متر فرونشست زمین در سطح دشت های ورامین روبرو هستیم و در بعضی منطقه ها این دشت، فرونشست ها ناهمگون است؛ ضمن آن که گسل پیشوا، قرچک و کهریزک در بخش هایی از این ناحیه فرونشست واقع است. این الزاما به معنی رخداد بلافاصله زلزله نیست، ولی نشان می دهد که زمینه رخداد زمین لرزه در گسل های فعالی که بدون رخداد فرونشست زمین نیز توانایی رخداد زمین لرزه را دارند، ایجاد شده است.
منبع: خبرآنلاین