همه چیز درباره حمام قجر قزوین

به گزارش وبلاگ شماره 3443، حمام قجر کجاست؟

برای آشنایی با حمام قجر، از قزوین به عنوان پایتخت صفویان باید آغاز کنیم. قزوین، از مقاصد گردشگری نزدیک تهران، شهری است که قدمت آن به دوره ساسانیان بازمی گردد. از این جهت بناهای این شهر مربوط به دوره های مختلف تاریخی هستند. قزوین حدود 57 سال پایتخت صفویان بوده و از این رو شاهکارهای دوره صفوی شاخصه این شهر زیبا هستند. بناهای تاریخی قزوین شامل آب انبارها، حمام ها، سرای سعدالسلطنه، عمارت چهل ستون و بناهای تاریخی دیگر جاذبه هایی هستند که با حدود 2.5 ساعت رانندگی از تهران قابل بازدید هستند. یک روز تعطیل می تواند روز خوبی برای قدم زدن در کوچه پس کوچه های تاریخی این شهر زیبا باشد.

همه چیز درباره حمام قجر قزوین

تاریخچه حمام قجر قزوین

یکی از زیباترین جاذبه های تاریخی قزوین حمام قجر است اما آیا حمام قجر در دوره قاجار ساخته شده است؟ حمام قجر برخلاف نامش مربوط به دوره قاجار نیست و از بناهای دوره صفوی است. حمام قجر به دستور شاه عباس دوم صفوی و به دست امیرگونه خان قاجار ساخته شده است. در روایات تاریخی سال ساخت این بنا 1057 ه.ق ذکر شده و این حمام در ابتدا حمام شاه نام داشت. در دوره قاجار به دلیل اینکه معمار بنا از خاندان قاجاریه بوده، نام حمام به حمام قجر تغییر پیدا کرده است.

حمام قجر در سال 1379 ثبت ملی شده و پس از مرمت از سال 1386 به موزه مردم شناسی قزوین تبدیل شده است.

حمام قجر قزوین، مظهر معماری حمام ایرانی

حمام قجر قزوین مانند همه حمام های ایرانی از سه بخش اصلی سربینه، میان در و گرمخانه تشکیل شده است. اصول معماری این حمام ها بر اساس طب سنتی طراحی شده اند. به گونه ای که از سربینه تا گرمخانه دما و رطوبت بالا می فرایند. این سه فضای اصلی از طریق راهرو و هشتی به هم مرتبط هستند.

سربینه یا رختکن حمام، فضایی سرد و خشک دارد و در معماری ایرانی این فضا معمولاً به شکل هشت ضلعی ساخته می شود. سربینه حمام قجر قزوین نیز نقشه ای هشت ضلعی دارد و در میان سربینه حوضی بسیار زیبا بنا شده است. در اطراف حوض سکوهایی است که در گذشته محل رختکن بوده و در حال حاضر بخشی از اشیا موزه مردم شناسی در این قسمت قرار دارند.

در گذشته سربینه علاوه بر رختکن، به عنوان فضایی عمومی محل دادوستد و گپ وگفت بود.

میان در فضایی است که سربینه و گرمخانه را از هم جدا می کند. این تفکیک فضایی از طریق راهروها و هشتی های طولانی، به این علت است که افراد در هنگام خروج از حمام به طور ناگهانی از هوای گرم وارد هوای سرد نشوند.

گرمخانه فضای اصلی استحمام در حمام های ایرانی است. حمام قجر قزوین گرمخانه ای بزرگ شامل خزینه آب گرم، حوض آب سرد، اعیان نشین و آب انبار دارد. انتقال آب در حمام قجر از طریق لوله های سفالی و یا اصطلاحاً تنپوشه های سفالی انجام می شد.

سقف فضاهای حمام قجر قزوین به صورت گنبدی ساخته شده و هر گنبد دارای جام خانه ای زیبا است. در گذشته حمام ها نسبت به سطح خیابان پایین تر ساخته می شدند و برای تامین نور و تهویه جام خانه هایی تعبیه می شدند که علاوه بر کاربردی بودن نمای زیبایی به حمام های ایرانی داده است.

فضای داخلی حمام قجر قزوین شامل طاق ها و گنبدهایی است که با رسمی بندی و یزدی بندی های زیبایی تزیین شده اند. رسمی بندی از تکنیک های زیبای انتقال بار در معماری اسلامی است. در این حالت بار ساختمان از طریق خطوطی که در زیر طاق ها زده می شود، از سقف به زمین منتقل می شود. یزدی بندی کاربرد سازه ای ندارد و صرفا از تزئینات طاق هاست که در ظاهر شبیه به رسمی بند است. طاق ها علاوه بر کاربرد سازه ای زیبایی قابل ملاحظه ای به فضای داخلی حمام قجر داده اند.

موزه مردم شناسی حمام قجر

پس از تبدیل حمام قجر قزوین به موزه مردم شناسی این حمام به سه بخش اقوام، آداب ورسوم و مشاغل تقسیم شد.

در قسمت سربینه بخش هایی از زندگی اقوام تات، ترک، قزوینی و مراغی نمایش داده می شود.

در قسمت میان در در دو سمت فضا، تابلوهای برجسته ای قرار دارند که نشان دهنده آداب ورسوم مردم قزوین هستند. یکی از این رسوم زیبا پنجاه بدر است. قزوینی ها در پنجاهمین روز سال به پاس بارش های بهاری یک روز را در طبیعت سپری می کردند و این رسم به زیبایی در موزه مردم شناسی قزوین به نمایش در آمده است.

قسمت مشاغل موزه مردم شناسی در گرمخانه واقع شده است. در این بخش مشاغل مختلف مردم قزوین در گذشته و حال به نمایش گذاشته شده است.

دسترسی به حمام قجر قزوین

پیاده از سبزه میدان در راستای خیابان امام خمینی به سمت خیابان عبید زاکانی حرکت کنید. در راستای خیابان عبید زاکانی و بافت تاریخی قدم بزنید و به نیمه خیابان که رسیدید، در سمت چپ و ابتدای کوچه درگاهی این جاذبه تاریخی را می بینید.

منبع: دالاهو

به "همه چیز درباره حمام قجر قزوین" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "همه چیز درباره حمام قجر قزوین"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید