زیست فناوری راه حلی برای تأمین غذای کافی و سالم
به گزارش وبلاگ شماره 3443، امروزه دنیا با مشکل بزرگی به نام رشد جمعیت روبه روست که پیامدهای بسیاری دارد و یکی از این پیامدها، تأمین غذای کافی و سالم و یا به عبارتی امنیت غذایی است. امنیت غذایی، دسترسی پیوسته همه افراد به غذای کافی، سالم و مغذی برای بهره مند شدن از یک زندگی سالم و پویا است. به منظور جلوگیری از مواجهه با چالش کمبود غذا و تأمین امنیت غذایی، استفاده از روش های مهندسی ژنتیک در کشورهای مختلف دنیا رشد و توسعه یافته است.
وظیفه تأمین غذای این جمعیت روبه رشد، بیشتر برعهده بخش کشاورزی است. با توجه به مسائل اقلیمی و اکوسیستمی که امروز جهان با آن درگیر شده، کشورهای مختلف جهان را بر استفاده از زیست فناوری در جهت برقراری امنیت غذایی ترغیب نموده است. برای نیل به این هدف، فناوری هایی مورد احتیاج هستند که قابلیت فراوری گیاهان، دام ها و به طور کلی موجوداتی با ویژگی های برتر را داشته باشند به نحوی که گیاهانی با قابلیت تحمل تنش های زیستی (تنش های شوری و خشکی) و دام هایی مقاوم و ایمن در مقابل بیماری های مهلک را به ارمغان آورند.
کتاب زیست فناوری و امنیت غذایی به قلم جواد شفیعی و جمشید شریفیان با توجه به ضرورت تحقق اهداف ترسیم شده در اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران همچون سند چشم انداز بیست ساله، سیاست های کلی برنامه چهارم توسعه، نقشه جامع علمی کشور و نیز سند ملی توسعه زیست فناوری، تدوین شده است.
در کتاب حاضر، نقش بیوتکنولوژی در امنیت غذایی در 6 فصل آنالیز می گردد. تعریف بیوتکنولوژی و تعریف امنیت غذایی، تاریخچه بیوتکنولوژی، مهندسی ژنتیک، نظرات دانشمندان درباره بیوتکنولوژی کشاورزی، اثر تغییرات اقلیمی، انحصار فناوری زیستی، ابهامات و نگرانی های بیوتکنولوژی کشاورزی، از انقلاب سبز تا انقلاب ژن، معرفی کودهای زیستی، مسائل عمده آفت کش ها، استفاده از زیست مهارگرها، مهندسی ژنتیک و حشرات، آفت کش زیستی دریایی، محصولات تراریخته از نظر سازمان های معتبر جهانی، کنوانسیون تنوع زیستی و استفاده از محصولات تراریخته، ازجمله موضوعات مورد بحث در این اثر است.
استفاده تلفیقی از کودهای شیمیایی، آلی و زیستی
پایداری، حاصلخیزی خاک و سلامت محیط زیست در سیستم های کشاورزی متداول، همیشه موضوع بحث بوده و محققان مهمترین روش های چیرگی بر این مشکل را، روی آوردن به کشاورزی پایدارو مصرف تلفیقی کودها به عنوان یکی از راهکارهای کاهش نهادهای شیمیایی اعلام می نمایند. در کتاب حاضر در این باره می خوانیم: در این سیستم ها، درصدی از احتیاج کودی گیاه توسط کودهای شیمیایی و درصد دیگر توسط کودهای آلی ازجمله کود دامی یا کود سبز تأمین می گردد. کاربرد تلفیقی کودهای آلی و شیمیایی سیستم فراوری فشرده را پایدار می نماید که دلیل آن را می توان بهبود ویژگی های کیفی خاک و احتمالا تطبیق بیشترین آزادسازی نیتروژن با احتیاج گیاه اعلام نمود.
استفاده توأم از کودهای آلی و زیستی، نه تنها مقدار استفاده از کودهای شیمیایی را کاهش می دهد، بلکه به کاهش هزینه ها و آلودگی های محیطی و ذخیره انرژی نیز یاری خواهد نمود. با مصرف کود آلی، کود شیمیایی و کود زیستی به صورت تلفیقی شرایط مناسب و مطلوب برای رشد گیاه فراهم می گردد، به طوری که نه تنها هیچ گونه اثر سازش ناپذیری بین آن ها وجود ندارد، بلکه مکمل همدیگرند. کودهای آلی با فراوری هوموس، عوارض نامطلوب کودهای شیمیایی را کاهش، کارایی مصرف کود را افزایش و از این طریق مصرف کودهای شیمیایی را کاهش می دهند. مصرف کودهای زیستی فسفره به صورت تلفیقی، سبب بهبود قابلیت دسترسی فسفر خاک می گردد و تأثیر کودهای آلی و شیمیایی را در فراوریات کشاورزی افزایش می دهد.
پاسخی به ابهامات در استفاده از محصولات تراریخته
مدیرکل آزمایشگاه های مرجع کنترل سازمان غذا و دارو، با اشاره به اینکه وزارت بهداشت تکلیف فرآورده های تراریخته را روشن نموده است، گفت: وقتی این نوع محصولات در کشورهای اروپایی و آمریکا مصرف می گردد، اگر ما در آن تشکیک کنیم نتیجه خوبی به دست نمی آید. عدم ارائه اطلاعات کامل و صحیح درخصوص محصولات تراریخته ممکن است موجب سردرگمی مردم گردد. درباره تأثیر تغییر ژنتیک محصولات بر روی سلامت انسان، بحث های متناقضی وجود دارد و تا به امروز کسی به صورت کامل نتوانسته آسیب مستقیم آن بر انسان را اثبات کند. به همین دلیل نیز کشورهای اروپایی ضمن صدور مجوز برای این نوع فرآورده ها، برای آن ها قانون برچسب گذاری درنظر گرفته اند تا مردم با آگاهی از ماهیت محصولات، تصمیم به استفاده یا عدم مصرف از محصولات تراریخته را اتخاذ نمایند. وزارت بهداشت، ضوابط و مشخصاتی را برای این قبیل فرآورده ها درنظر گرفته و تکلیف این محصولات را روشن نموده است، به این معنا که در آزمایشگاه ایونت، میزان تراریختگی و سایر موارد آنالیز و درصورتی که تغییر ژنتیک محصولی در چارچوب ضوابط باشد، به آن مجوز داده می گردد.
نخستین چاپ کتاب زیست فناوری و امنیت غذایی در 136 صفحه با شمارگان 200 نسخه به بهای 27 هزار تومان از سوی انتشارات دانشکده علوم و فنون فارابی راهی بازار نشر شده است.
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران