ما می خواهیم منتشرکنندۀ محبت، دوستی و عشق باشیم - وبلاگ شماره 3443

به گزارش وبلاگ شماره 3443، به گزارش خبرنگار خبرنگاران (ایبنا)، نمایشگاه کتاب سی وچهارم به سرانجام رسید و احتمالا بیشتر بچه ها و نوجوانان کتاب های خود را با ذوق و هیجان خریده، نویسندگان و مترجمان و تصویرگران دوست داشتنی شان را دیده و خود را آماده مطالعه کتاب های تازه نموده اند. ناشران هم پس از گذراندن یازده روز شلوغ و پُر رفت وآمد و جمع وجور کردن غرفه ها به برنامه فراوری و انتشار بقیه آثارشان برگشته اند.

اما نمایشگاه کتاب علاوه بر مهیا کردن فرصت دیدن، آنالیز و خرید کتاب از ناشران و کتابفروشان، ظرفیت مناسبی برای گپ وگفت با ناشران را هم ایجاد کرد که از آن بهره برده و با سرویراستار نشر پی نما گفت وگو نموده ایم. زهرا موسوی، شاعر و نویسنده کودک و نوجوان است و در زمینه ویراستاری هم تجربه دارد. این گفت وگو را در ادامه می خوانید:

- سرویراستاری چیست؟ چه وظایفی بر عهده سرویراستار است؟

سرویراستاری در ایران جایگاه درست خودش را پیدا ننموده است. من صرفا ویراستاری نمی کنم؛ بلکه یک ادیتورم یعنی کسی که استراتژی نشر و برنامه ریزی فراوری محتوا را انجام می دهد. بعلاوه یک سرویراستار ممکن است اصلا ویراستاری هم نکند.

- با توجه به اینکه شما برنامه ریز و سرویراستار انتشارات پی نما هستید به ما بگویید که برنامه سال جاری این نشر در زمینه فراوری کتاب چیست؟

نشر پی نما به طور حرفه ای کار می نماید و سعی دارد تمام قوانینی را که بر حوزه نشر حاکم است رعایت کند: از جمله حق امتیاز و روابط بین الملل. همه کتاب هایی که ما ترجمه نموده ایم بدون استثنا رایت دارند و توانسته ایم رایت هم بفروشیم. این یک نقطه بسیار روشن در صنعت نشر است. ما با کشورهای عربی و ترکیه کار نموده ایم. مذاکراتی با ناشران اروپایی هم انجام داده ایم؛ اما به علت برخی مسائل و تحریم ها روند این همکاری کند شده است.

شعار ما این است: پی نما ناشر کتاب های نیست در جهان. برخی از ما می پرسند چرا این شعار را انتخاب نموده اید؟ چه معنی ای دارد؟ ما می گوییم پی نما از هر ایده نابی که بگردد روی آن کار کرد و خلاقیت و حرف برای گفتن داشته باشد استقبال می نماید؛ هرچند که آن نویسنده و خالق اثر، اولین اثرش باشد.

اما برنامه ریزی ما برای سال جاری این است که تمرکز خود را بر خردسالان بگذاریم و قالب کمیک. بحث کمیک به علت تعداد صفحات بالا و تصویرگری های زیاد اندازه زیادی دست ما را بسته است و نمی توانیم آن طور که می خواهیم در این حوزه عمل کنیم؛ اما نگاه مان به این سمت است که ان شاءالله سال جاری تمرکز ویژه ای بر کتاب کمیک و ادبیات صفر تا دو سال بگذاریم و برای بچه هایی که تازه به جهان آمده اند و در رنج سنی دو سال هستند کتاب و ادبیات فراوری کنیم. البته رمان نوجوان هم داریم.

- آیا فراوریات پی نما در فضای خاصی است و معیارهایی برای انتشار اثر دارید؟

تمام کارهای ما حول محور عشق، صمیمیت، همدلی و محبت است. اگر شما به آثار ما حتی کتاب های کمیک نگاهی بیندازید متوجه می شوید که این موضوعات در فراوریات مان مثل نخ تسبیح است. برای ما مهم است که ناشر و منتشرنمایندۀ محبت، دوستی و عشق باشیم؛ تنها چیزهایی که می تواند مردم جهان را نجات دهد.

- به فراوری کتاب برای صفر تا دو سال اشاره کردید. کتاب هایی که قرار است برای این گروه سنی منتشر گردد در چه قالب هایی هستند؟ آیا شعر و قصه را همزمان با هم پیش می برید یا یکی از این دو درصد بیشتری از فراوریات را به خود اختصاص می دهد؟

صفر تا دو سال، گروه سنی خیلی خاصی است. خیلی از مادرها به صورت غریزی و تجربی وقتی کودک شان به جهان می آید این را تجربه می نمایند که نوزاد با آوا به جهان می آید و حرفی هم اگر می زند با آواست؛ درواقع اولین کلمات و مواجهه های کودک با جهانی پیرامونش به وسیله آوا ادا و انجام می گردد. بر همین اساس، ما در نشر پی نما می خواهیم روی آواها کار کنیم تا بتوانیم با کودک نوپا ارتباط بگیریم. قالبی که در ادبیات بیشتر به سمت آوا تمایل دارد، شعر است؛ شعرهایی که فکر آن بچه را پذیرا نمایند و بر او خیلی تأثیر بگذارند. من به عنوان یک نویسنده باید جهانی را برایش تصور کنم که خودم می بینم و کودک از آن شناختی ندارد و حتی نام آنها را نمی داند تا این شعرها و آواها بعدها منجر به ساخت کلمه می شوند. برترین راه یادگیری برای این گروه سنی، شعر است. شما حتی می توانید شعر حافظ را برای کودک بخوانید؛ باوجود اینکه درکی از آن ندارد ولی می تواند آوایش را دریافت کند. ما زمانی می گوییم ادبیات که بیاییم بهینه سازی اش کنیم، آوا و فرمش را بگیریم و جهانی آن نوزاد یا کودک نوپا را در قالب شعر فرم داده و به او ارائه دهیم. به این صورت است که وقتی نوزاد به جهان می آید با ادبیات چشم باز می نماید و با ادبیات پیش می رود و بزرگ می گردد.

- ما مقولۀ مغفولی در حوزه کتاب کودک داریم با عنوان ویراستاری. در فراوری کتاب برای بچه های که تازه دارند با سواد آشنا می شوند مهم است که به شکل درست کلمات و علائم نگارشی توجه کنیم؛ زیرا کودک می بیند و یاد می گیرد. برای شما به عنوان سرویراستار و کسی که ویراستاری هم می نماید چقدر مهم است که این مسئله ویراستاری در کتاب ها رعایت گردد؟

دو نوع ویراستاری داریم: ویراستاری ادبی و محتوایی و ویراستاری دستوری. در ویراستاری ادبی شما محتوا را ویرایش می کنید؛ برای مثال به نویسنده می گویید که این پاراگراف اگر زودتر از مطلبی که می خواهی بگویی بیاید بهتر است. در این زمینه بیشتر به صورت توافقی با نویسنده پیش می رویم. ویراستار، علم لدنی ندارد و علمش بسیط هم نیست که بگوییم من اکنون درباره جغرافیا نوشتم؛ پس مطلب را به ویراستار تخصصی حوزه جغرافیا باید بدهم؛ اما به طور کل، ویراستار به خاطر تجربه و کاری که انجام داده است می تواند ارتباط بهتری با متن برقرار کند و پیشنهاد بدهد که فلان ساختار، کار را بهتر می نماید.

نوع دیگر ویراستاری، دستوری است و مربوط به علائم نگارشی که همان درست نویسی است. در این نوع ویراستاری، ما خیلی تأکید داریم که درست نویسی را به بچه ها یاد دهیم؛ اما می دانید بزرگ ترین مشکل چیست؟ اینکه ما با زبان معیار صحبت نمی کنیم و به همین علت دوگانگی به وجود می آید. وقتی بچه ای این را می شنود و بعد آن را می خواند یادگیری برایش سخت تر می گردد.

مسئله دیگر این است که چیزی به نام رسانه وجود دارد که در تمام خانه هاست؛ از رسانه های تصویری تا شبکه های مجازی که می توانند در خانه ها با بچه ارتباط برقرار نمایند. وقتی شما یک فیلم، کارتون یا انیمیشن دیدن می کنید می بینید در آن به زبان محاوره یا به اصطلاح محاورۀ تهرانی صحبت می نمایند؛ در صورتی که بچه ای اهل سیستان وبلوچستان هم آن را می بیند. من در سیستان وبلوچستان داشتم کتابی برای بچه ها می خواندم؛ وقتی از لفظ پیشی استفاده کردم آنها اصلا نمی دانستند پیشی یعنی چه. آنها به گربه پیشی نمی گفتند. البته بچه ها در منطقه ها مختلف زبان مادری خودشان را هم دارند و این طور موضوع پیچیده تر می گردد.

این یک نقطه ضعف بسیار بزرگ در ادبیات کودک و نوجوان است. از مثال های دیگر این است که ما در شعر به جای برای می گوییم واسه؛ در صورتی که این کلمه را خیلی از بچه های ایران نمی شناسند. چرا ما از واسه استفاده می کنیم؟ چون در وزن شعری خوب می نشیند. ما برای اینکه وزن شعر را عوض نکنیم و سختی بیشتری را تحمل نکنیم کلمه واسه را به کار می بریم؛ در حالی که کودک متوجه آن نمی گردد. زبان معیار سلیس و روان قطعا آرزوی همه ماست؛ ولی فکر نمی کنم بتوانیم در آن خیلی پیروز باشیم، با این وجود باز هم کوشش می کنیم. کارمان سخت است؛ چون در چند جبهه رسانه های تصویری، تلویزیون، رادیو و حتی فضای حرف زدن خودمان باید بجنگیم. ترجیح ما این است که در کتاب کاملا با زبان معیار پیش برویم؛ حتی کوشش می کنیم برخی از دیالوگ ها هم درست ادا شوند. بعلاوه از شکسته نویسی کلمات و نوشتن آنها به اشکال دیگر هم باید خودداری کنیم.

نمایشگاه کتاب سی وچهارم با شعار آینده خواندنی است برگزار گردید. شما چقدر آینده را خواندنی می دانید؟

این یک واقعیت است که آینده چیزی است که ما می نویسیم و خلق می کنیم؛ پس قطعا ما می توانیم آن را بخوانیم. ما در نشر پی نما بر اساس شعار پی نما، ناشر کتاب های نیست در جهان ایده های ناب را به جهان می آوریم و کتاب هایی را فراوری می کنیم که در جهان نیست؛ بنابراین آینده خواندنی است و ای کاش ما در آینده کتابی را بخوانیم که آرامش، صلح و دوستی در آن باشد و نویسنده این کتاب هم قطعا خودمان باشیم.