خبرنگاران خشونت خانگی، علت ها و راهکارها
به گزارش وبلاگ شماره 3443، تهران - خبرنگاران - خشونت خانگی به اعتقاد روانشناسان به عنوان یک آسیب اجتماعی ریشه در تجربه های تلخ گذشته دارد گرچه به گفته شماری از جامعه شناسان در جوامع سنتی و اصیل، باورهای سنتی نیز می تواند عامل بعضی خشونت ها باشد.
براساس تحقیقات سازمان بهداشت جهانی در هر 18 ثانیه یک زن مورد خشونت خانگی قرار می گیرد که به گفته برخی از منابع رسمی، عدم حمایت از قربانیان دسترسی به آمار حقیقی این رویداد اجتماعی را سخت نموده است اما ایران نیز از این امر مستثنی نیست و اخبار رسانه ها در کشور نیز از قتل هایی خبر می دهد که ناشی از خشونت خانگی است.
رضا جعفری سدهی رئیس اورژانس اجتماعی کشور نیز از رشد 20 درصدی این خشونت در سال 97 نسبت به سال های گذشته خبر داده بود که به گفته صاحبنظران از علل متعدد فرهنگی، اجتماعی و مالی همچون فقر، اختلالات روانی و شکاف نسلی نشات می گیرد.
امید علی احمدی جامعه شناس خانواده در این رابطه به خبرنگار اجتماعی وبلاگ شماره 3443 می گوید: خشونت خانگی از منظر جامعه شناختی از عوامل متعددی تاثیر می پذیرد. فشارهای روانی و اجتماعی، خشونت آشکار و پنهان، ظلم و ستم و احساس بی پناهی در یک جامعه سبب بروز خشونت و پرخاشگری می گردد. همچنین نابرابری های مالی، تضییع سرمایه های ملی و احساس ناکامی و محرومیت نیز در بروز خشونت خانگی اثرگذار است.
وی ادامه می دهد: از نظر روانشناختی در بطن هر خشونت یک ناکامی پنهان نهفته است؛ بنابراین این احساس به ویژه در طبقات محروم جامعه در مقایسه با طبقات مرفه، تقویت شده و زمینه ساز برخی از آسیب های اجتماعی همچون خشونت و پرخاشگری می گردد.
این استاد دانشگاه دلایل فرهنگی و اجتماعی را نیز در بروز خشونت خانگی تاثیرگذار دانسته و می گوید: به عنوان مثال فرزندکشی برای یک پدر که از سلامت روان برخوردار است، به طور حتم دلایل فرهنگی و اجتماعی دارد، حراست از ناموس، مالکیت پدرانه، فرهنگ و سنن و تعصبات کورکورانه از جمله علل فرهنگی و اجتماعی این گونه وقایع محسوب می گردد.
وی با بیان این که فاصله نسلی از مهمترین علل بروز اختلافات خانوادگی و خشونت به شمار می رود، ادامه می دهد: در زمان حاضر اختلافات فرهنگی و اجتماعی نسل ها بیش از گذشته تشدید شده است؛ انتظارات طرفین نامشخص و نظام هنجاری والدین با فرزندان متمایز است.
علی احمدی می افزاید: این تمایزات فرهنگی و اجتماعی بی شک در درازمدت به خصومت و دشمنی بدل می گردد؛ والدین و فرزندان هریک اعتقادات و تفکرات فردی خود را برتر تلقی می نماید و این ضدیت با خشونت و پرخاشگری همراه می گردد. گاه این خشونت با یک تصمیم آنی (لحظه ای) خسارات جبران ناپذیری را نیز رقم می زند.
تاثیر قوانین و مقررات در بروز خشونت خانگی
این جامعه شناس خانواده از قوانین و مقررات یک جامعه یاد می نماید که هم به طور حتم در بروز خشونت خانگی اثرگذار است. به عنوان مثال تصویب لایحه حمایت از حقوق بچه ها و نوجوانان در کشور و وجود برخی از سازمان های حمایتی به منظور پیشگیری از این حوادث اثربخش خواهد بود.
علی احمدی می گوید: در حال حاضر براساس برخی از آمارها خشونت خانگی به مراتب بیش از خشونت اجتماعی مشاهده می گردد و بر این اساس حضور برخی از سازمان های مردم نهاد برای حمایت از خانواده ها بیش از پیش ضرورت دارد.
علی احمدی یادآور می گردد، نظارت این سازمان ها بر مسائل خانوادگی البته زیر نظر بهزیستی و حمایت از فرزندان به سبب احتمال بروز فاصله والدین و فرزندان از نظر اخلاقی و هنجاری از بروز خشوت و برخی حوادث همچون فرزندکشی جلوگیری می نماید.
این تحلیلگر مسائل اجتماعی در ادامه به برخی از راه حلها در مورد کاهش و برطرف این آسیب اجتماعی اشاره می نماید و می گوید: کاهش شکاف نسلی و حضور یک تیم روانشناسی در مدارس و مراکز آموزشی به منظور رصد مسائل خانوادگی و حمایت دانش آموزان و همچنین برقراری تعامل با والدین از جمله اقدامات موثر به منظور کاهش خشونت خانگی به شمار می رود.
علی احمدی ادامه می دهد: به عبارت دیگر هر یک از اعضاء خانواده باید تحت عنوان شهروندان یک جامعه عظیم تر تعریف شوند. فرزندان نباید در اختیار خانواده قرار گیرند و والدین مالک فرزندان نخواهند بود. فقر عمومی نیز بر بروز و تقویت خشونت خانگی تاثیرگذار است؛ این امر ارتباطات خانوادگی را تضعیف و فاصله والدین و فرزندان را تقویت می نماید؛ بنابراین کاهش فاصله پدر و مادر با فرزندان نیز از مهمترین عوامل پیشگیری از خشونت و پرخاشگری محسوب می گردد.
تجربه خشونت خانگی در دوران کودکی از مهمترین عوامل بروز پرخاشگری
یک کارشناس روانشناسی نیز در این رابطه اظهار می دارد: تجربه خشونت خانگی به ویژه در دوران کودکی در بروز برخی از جنایات همچون کودک آزاری، همسر آزاری و فرزندکشی اثرگذار است.
اعظم امامی اضافه کرد: سوء استفاده های جنسی، جسمی، روانی و عاطفی نیز گاه موجب آسیب های روانی و بروز خشونت و پرخاشگری در خانواده می گردد. اختلافات فرهنگی و اجتماعی زن و شوهر نیز به همراه عدم فراگیری مهارت های اجتماعی جهت گفت وگو و تعامل برای کاهش و برطرف اختلافات گاه سبب همسرآزاری و کودک آزاری است.
به گفته این مشاور، خلاء عاطفی و تنبیه بدنی نیز در دوران کودکی بر ذهن و روان کودک اثرگذار و در دوران عظیمسالی سبب عدم ابراز عشق و محبت به خانواده، تندخویی و ستیزه جویی می گردد.
امامی معتقد است اعتیاد به مواد مخدر و برخی از اختلالات روانی همچون اسکیزوفرنی و روان پریشی نیز سبب بروز تندخویی و پرخاشگری است که عدم معالجه و درمان آن گاه آدمی را به سمت برخی از فجایع انسانی از جمله فرزندکشی سوق می دهد.
این روانشناس یادآور می گردد: تجربه شکست، ناکامی و محرومیت نیز با بروز برخی از هیجانات منفی همراه می گردد؛ گاه آدمی توان لازم به منظور مقابله با برخی از رویدادها را نخواهد داشت و بنابراین هیجانات منفی ناشی از واقعه را با خشونت نسبت به اعضاء خانواده تخلیه می نماید.
وی تاکید می نماید: برخی از آداب و سنن قدیمی، جهل، حماقت و تعصبات کورکورانه (افراطی) هم برای برخی از خانواده ها که تحت عنوان غیرت و ناموس پرستی تعریف می گردد، در بروز خشونت خانگی اثرگذار است.
امامی راه حل لازم و ضروری در این زمینه به منظور کاهش و برطرف این حوادث را افزایش سطح دانش و آگاهی، تفکیک اعتقادات و باورهای دینی از تعصبات کورکورانه، فراگیری مهارت های ارتباطی برای کاهش اختلافات به وسیله گفت وگو، درک تفاوت های بین نسلی، بین فردی و وضع قوانین و مقررات در مورد حمایت از بچه ها و زنان اثربخش می داند.
از: الهام دربان
منبع: ایرنا